شرکت مختلط غیرسهامیشرکت مختلط غیر سهامی از اصطلاحات علم حقوق بوده و از دو نوع شریک یعنی شریک ضامن و شریک با مسئولیت محدود تشکیل می‌شود. شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او، فقط تا میزان سرمایه‌ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. ۱ - تعریف«شرکتی است که برای امور تجارتی تحت اسم مخصوص، بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می‌گردد. در این شرکت، شریک ضامن، مسئول کلیۀ قرض‌هائی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت حاصل شود و مسئولیت شریک با مسئولیت محدود تا میزان سرمایه‌ای است که در شرکت، سرمایه‌گذاری کرده یا خواهد کرد. به دنبال نام این شرکت باید عبارت «شرکت مختلط» و حداقل نام یکی از شرکاء ضامن قید گردد». (ماده ۱۴۱ قانون تجارت) ۲ - اشخاص تشکیلدهندهاین نوع شرکت اصولاً به وسیله دو دسته اشخاص تشکیل می‌شود: دسته اول؛ کسانی هستند که سرمایه داشته و قصد سرمایه‌گذاری تجاری دارند، لکن به امور تجاری آگاه نیستند. دسته دوم؛ کسانی هستند که سرمایه ندارد ولی به امور تجاری آگاهی کامل دارند و نمی‌خواهند به عنوان کارمند سرمایه‌داران کار کنند، بلکه می‌خواهند برای خودشان کار کنند. این دو دسته می‌توانند با توافق یکدیگر، شرکت مختلط سهامی تشکیل دهند که شرکاء دسته اول دارای مسئولیت محدود و شرکاء دسته دوم دارای مسئولیت نامحدود و تضامنی بوده، اداره شرکت نیز بر عهده آن‌ها خواهد بود. ۳ - وضعیت حقوقی شرکاءشرکت مختلط غیرسهامی دو نوع شریک دارد: ۳.۱ - شریک ضامنشریک ضامن که شبیه شریک ضامن در شرکت تضامنی است و مسئول کلیۀ بدهی‌های شرکت است و طلب‌کاران شرکت برای دریافت طلب خود به شرکای ضامن به صورت فردی یا جمعی مراجعه می‌کنند. ۳.۲ - شریک با مسئولیت محدودشریک با مسئولیت محدود که در حدود سرمایه آورده خود به شرکت در مقابل طلب‌کاران شرکت مسئول است و طلب‌کاران، در صورت عدم کفایت سرمایه شرکت، حق مراجعه به اموال شخصی این شرکاء را ندارند. ۴ - مسئولیت شرکای ضامنچنانچه از ظاهر ماده ۱۴۳ قانون تجارت برمی‌آید مسئولیت تضامنی شرکای ضامن، تنها در برابر افراد ثالث است ولی مسئولیت او در درون شرکت به‌اندازه سایر شرکای با مسئولیت محدود است. ۵ - تشکیلاین شرکت جزء شرکت‌های خصوصی محسوب می‌شود و با تنظیم شرکت‌نامه و اساس‌نامه و امضاء شرکاء، تشکیل و به ثبت می‌رسد و روابط شرکاء تابع شرکت نامه خواهد بود. در تنظیم شرکت‌نامه و اساس‌نامه باید مفاد ماده ۱۶۱ قانون تجارت ناظر به مواد ۱۳۶ تا ۱۴۰ همان قانون مورد توجه قرار گیرد. ۶ - ارگان اداره کنندهاداره امور شرکت مختلط غیرسهامی به عهده شریک یا شرکای ضامن بوده و حدود اختیارات آن‌ها از مقررات شرکت تضامنی تبعیت می‌کند و شرکای ضامن، مسئول پرداخت قرض‌های شرکت هستند و شریک با مسئولیت محدود حق اداره شرکت را ندارند. (مستفاد از مواد ۱۴۱ و ۱۶۱ و ۱۵۱ و ۱۵۷ قانون تجارت) ۷ - ارگان تصمیم گیرندهدر قانون تجارت ایران تشکیل مجامع عمومی عادی یا فوق‌العاده برای شرکت مختلط غیرسهامی پیش‌بینی نشده است ولی این امر مانع از آن نیست که شرکاء به هنگام تاسیس شرکت، مجامع مذکور را در اساس‌نامه پیش‌بینی نمایند. ۸ - آثار ورشکستگیاز آن‌جا که در شرکت مختلط غیرسهامی دو نوع شریک (شریک ضامن و شریک با مسئولیت محدود) وجود دارد، مقررات شرکت‌های سرمایه بر آن‌ها حاکم خواهد بود. در مورد شرکت‌های سرمایه، نظر حقوق‌دانان بر این است که ورشکستگی شرکت موجب ورشکستگی شریک نخواهد بود و ورشکستگی شریک (شریکی که مسئولیتش در شرکت به‌اندازه سرمایه‌اش است) موجب ورشکستگی شرکت سرمایه نمی‌شود؛ برخی از حقوق‌دانان قائل به تاثیر ورشکستگی شرکت تضامنی در ورشکستگی شرکاء شده‌اند و برخی دیگر قائل به عدم تاثیر هستند؛ در مورد تاثیر ورشکستگی شرکاء در ورشکستگی شرکت تضامنی هم برخی نظر مثبت و برخی نظر منفی دارند. [۱]
دمرچیلی، محمد و دیگران، قانون تجارت در نظم حقوق کنونی، صص ۱۶۲-۱۴۰، تهران، نشر خلیج فارس، ۱۳۸۱، چاپ دوم.
[۲]
عرفانی، محمود، حقوق تجارت به زبان ساده، صص ۱۹۰-۱۸۶، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۰، چاپ اول.
[۳]
اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت (شرکت‌های تجاری)، ج۱، ص۱۷۹ به بعد، تهران، سمت، ۱۳۷۹، چاپ چهارم.
[۴]
ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج۲، ص۲۸۳، تهران، نشر دادگستر، ۱۳۸۰، چاپ چهارم.
۹ - پانویس
۱۰ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «شرکت مختلط غیرسهامی»، تاریخ بازیابی ۹۹/۲/۳۰. |